Szwedzki Kopiec (Chojna)
Szwedzki Kopiec — pomnik ku czci króla szwedzkiego Gustava II Adolfa. Znajduje się w Chojnie na dawnym Wzgórzu Wisielców (Galgenberg), przy drodze krajowej nr 26, prowadzącej do przejścia granicznego w Krajniku Dolnym.
| Szwedzki Kopiec w Chojnie | |||
| |||
| Lokalizacja | Chojna, przy drodze krajowej nr 26 | ||
| Data budowy | 1912 | ||
| [ Zobacz Szwedzki Kopiec w Chojnie na mapie.] | |||
Pomnik został wzniesiony prawdopodobnie w 1912 roku. Odsłonięto go zaś 23 czerwca 1912 roku. Inicjatorem budowy pomnika było działające w Chojnie Stowarzyszenie Gustava Adolfa (Gustav-Adolf-Verein).
Monument ma formę czworokątnego ostrosłupa, utworzonego ze spajanych zaprawą kamieni. Jego projektant nie jest znany.
Główny kamień z inskrypcją poświęconą Gustawowi II Adolfowi znajduje się w licu wschodnim. Inskrypcja głosi: „Dla upamiętnienia wyzwolenia Königsbergu dnia 27 grudnia 1630 przez szwedzkiego króla Gustawa Adolfa z wielkiej nędzy wojny trzydziestoletniej”[1]. W centralnej części kamienia z dedykacją wydrążona jest trudna do interpretacji nisza. Można przypuścić, że był on pierwotnie częścią żaren rotacyjnych.
Pod kamieniem z dedykacją znajduje się kamień z inskrypcją „Montecuculi” – nazwę taką nosiło jedno ze znajdujących się koło Chojny wzgórz[2].
Poniżej znajdują się kamienie z inskrypcjami: Lichtenstein, Bernstein oraz Colloredo – są to nazwiska dowódców oddziałów wojsk cesarskich, które, jak pisze Augustin Kehrberg, armia szwedzka rozgromiła 29 grudnia 1630 roku. Ich umieszczenie, poniżej kamienia z dedykacją, miało zapewne symbolizować wyższość zwycięskiego króla Szwecji nad pokonanymi dowódcami cesarskimi.
Na niektórych kamieniach tworzących pozostałe ściany zabytku wyryte zostały nazwy miejscowości. Każda nazwa określa pochodzenie danego kamienia – głazy zostały dostarczone z miejscowości, których mieszkańcy chcieli uczcić pamięć szwedzkiego króla. Na ścianie wyryte zostały następujące nazwy: Neutornow, Zachow (Czachów), Lübbich[ow] (Lubiechów – nie wiadomo Górny czy Dolny), Blankenfelde (Brwice) i Falkenwalde (Wierzchlas). W licu zachodnim znajdują się kamienie z inskrypcjami: Selchow (Żelichów), Grüneberg (Golice), Alt Lietzegöricke (Stare Łysogórki) oraz Dolzig (Dolsko). W ścianie południowej zaś wyryto nazwy: Klemzow (Klępicz), Guhden (Gądno), Rehdorf (Stoki), Vietnitz (Witnica) oraz Butterfelde (Przyjezierze). Miejsca umieszczenia kamieni z inskrypcjami wydają się być przypadkowe.
Od strony południowej i północnej do pomnika prowadzą kamienne schody. W narożach plateau wzgórza, na którym znajduje się pomnik, były pierwotnie ustawione cztery kamienne piramidki.
Przypisy
- ↑ Zur Erinnerung an die Befreiung Königsbergs N. M. am 27. Dezember 1630 durch den Schwedenkönig Gustav Adolf aus der schwersten Not des dreissigjähriger Krieges
- ↑ Zarówno wzgórze, jak i kamień upamiętniają zapewne admirała Ernesta Montecuculego, który wraz z podległymi mu wojskami cesarskimi pojawił się pod Chojną 29 listopada 1627 roku. Por. Brzustowicz, Grzegorz, Jacek. Chojna w czasie wojny trzydziestoletniej. „Rocznik Chojeński”, t. I, 2009, s. 45–46.
Bibliografia
- Brzustowicz, Grzegorz Jacek, Chojna w czasie wojny trzydziestoletniej, „Rocznik Chojeński”, t. I (2009), s. 35–61.
- Gierke, Michał. Szwedzki Kopiec, "Rocznik Chojeński", t. IV (2012), s. 393–398.
- Kuchta. Was uns die Königsberger Flurkarte erzählt, „Königsberger Kreiskalender”, Jg. 4, 1929, s. 65.
- Svenska minnen och märken i utlandet. II. „Schwedendenkmal” vid Königsberg in Neumark. Allsvensk Samling, no. 2, 1916, s. 8.
